شبکه بهداشت و درمان فومن

برای حفظ بیشترین ارزش غذایی و رعایت بهداشت در تهیه و مصرف غذاهای نذری رعایت نکات بهداشتی زیر لازم است:
دست های خود را قبل از تهیه غذا و در طول تهیه آن به تناوب با آب و صابون بشویید.
تمامی سطوحی که برای تهیه غذا و آشپزی استفاده می کنید قبل از هر گونه پخت و پز شسته و پاکیزه نمایید.
برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی توسط دست آلوده، حشرات و جوندگان نظیر مگس و موش، ظروف تهیه و نگهداری موادغذایی درب دار باشند.
هنگام استفاده از هر ماده غذایی بسته بندی شده (حتی بطری آب معدنی) به تاریخ انقضای آن توجه داشته باشید. اگر تاریخ مصرف آن گذشته، سوراخ شده یا بادکرده است، آن را به هیچ وجه مصرف نکنید.
هرگونه پخت و پز باید در مکان هایی با شرایط بهداشتی صورت پذیرد.
از نگهداری مواد غذایی خام و پخته شده در مجاورت هم در داخل یخچال یا سردخانه خودداری کنید.
همیشه از آب سالم استفاده کنید و با روش هایی مانند جوشانیدن یا استفاده از قرص کلر آن را سالم کنید.
همواره از مواد غذایی سالم و تازه استفاده کنید.
در زمان طبخ غذا از روزنامه به عنوان دمکنی استفاده نکنید.
در صورت تمایل به مصرف مجدد غذای نگهداری شده در یخچال، آن را به طور کامل گرم کنید.
از سوزاندن غذا در زمان کباب کردن یا پخت (کباب، جوجه کباب، ته دیگ و ...) خودداری و از مصرف بخش های سوخته غذا نیز پرهیز کنید.
چنانچه برای توزیع غذا، چای و نوشیدنی از ظروف یکبار مصرف استفاده می کنید، در انتخاب ظروف مناسب، با توجه به داغ یا سرد بودن ماده غذایی، دقت نمایید. از سرو چای داخل لیوان های پلاستیکی شفاف یا غذا در ظروف پلاستیکی خودداری کنید. استفاده از ظروف پلاستیکی برای ارائه نوشیدنی ها و غذاهای سرد بلامانع است.
در طبخ غذا از ظروف استیل یا ظروف تفلون بدون خراشیدگی استفاده نمایید.
مواد خام مصرفی باید سالم و بهداشتی باشد و توصیه می گردد از مواد غذایی بسته بندی که مورد تایید وزارت بهداشت است استفاده شود.
از مواد اولیه بهداشتی و پاستوریزه مانند کشک، شیر یا ماست پاستوریزه استفاده کنید.
از پنیرهای پاستوریزه استفاده نمایید. توجه داشته باشید که استفاده از پنیرهای محلی غیرپاستوریزه (تهیه شده از شیر غیرپاستوریزه و جوشانده نشده) احتمال انتقال بیماری هایی نظیر تب مالت و مسمومیت غذایی را به همراه دارد.

کاهش مصرف روغن و چربی
تا حد امکان روغن مورد استفاده در طبخ غذاها را کاهش دهید.
از روغن های با اسید چرب ترانس پایین (کمتر از 5 درصد) در طبخ غذا استفاده کنید.
از سرخ کردن غذاها تا حد امکان خودداری کنید و در مواردی که نیاز به سرخ کردن مواد غذایی است، از روغن مخصوص سرخ کردن استفاده کنید.
از سرخ کردن زیاد سبزی های مورد استفاده در غذاهایی مانند قورمه سبزی خودداری کنید.
از برگرداندن روغن استفاده شده به ظرف اصلی یا استفاده مکرر از روغن سوخته اکیدا خودداری کنید.
کره را روی برنج نریزید. ترجیحاً از بسته های جداگانه و کوچک کره استفاده کنید تا افراد بسته به سلیقه خود و نیاز و علاقه مصرف کنند. در صورت استفاده از این کر ه ها به دلیل اینکه به سرعت آب شده و وارد غذا م یشوند، آن را روی برنج داغ قرار ندهید.
برای تهیه انواع خورشت از قبیل کدو، بادمجان، کرفس و سبزی، مواد را به مدت کوتاه در مقدار کمی روغن تفت دهید.

محدودیت مصرف نمک
میزان نمک افزودنی به غذا را محدود کنید و فقط از نمک یددار تصفیه شده استفاده نمایید.
از مصرف نمک دریا که فاقد مجوز های بهداشتی است خودداری کنید.
از مصرف «نمک سنگ » برای خیساندن برنج اکیدا خودداری کنید.

کاهش قند ساده
چنانچه از شیر یا شیرکاکائو برای پذیرایی استفاده میکنید، از شیرین کردن بیش از حد آن اجتناب کنید. همچنین از شیرین کردن بیش از حد شربت ها به علت اینکه حاوی کالری بالایی هستند خودداری نمایید.
ترجیحا از خرما و کشمش به مقدار کم به جای قند در کنار چای استفاده کنید.
حتی الامکان به جای نوشابه های گازدار از دوغ یا آب برای نوشیدن استفاده کنید.
می توانید با اضافه کردن سبزیجات معطر، دوغ را خوش طعم تر کنید.

توصیه های بهداشتی و تغذیه ای در مصرف گوشت و مرغ
گوشت و مرغ را از مراکز بهداشتی تحت نظارت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تهیه نمایید.
تهیه دام از مراکز غیرمجاز (بدون نظارت سازمان دامپزشکی)، ممکن است باعث انتقال عوامل بیماری زا به افراد شود، به علاوه توصیه می شود گوشت دام حداقل ۱۲ ساعت پس از کشتار مصرف شود.
برای نگهداری و انتقال گوشت حتما از کیسه پلاستیکی تمیز و عاری از هرگونه آلودگی و مواد پلاستیکی دست اول استفاده کنید.
فوت کردن در نایلون جهت بسته بندی گوشت قربانی، سبب افزودن میکروارگانیسم ها به داخل نایلون بسته بندی گوشت می شود و این عمل کاملا غیر بهداشتی است.
تمامی غذاها را به ویژه گوشت، ماکیان، ماهی و تخم مرغ را به طور کامل بپزید (دمای 70 درجه سانتی گراد).
از ظروف متفاوت و مجزا برای نگهداری گوشت، ماکیان و ماهی استفاده کنید.
غذاهایی مانند سوپ و خورش را به خوبی بجوشانید و مطمئن شوید دمای آن به 70 درجه رسیده است.
درباره مرغ و انواع گوشت چه به صورت آبپز و چه به صورت کبابی دقت کنید که کاملا پخته شوند تا از انتقال بیمار ی های واگیردار جلوگیری شود.
چربی های اضافه همراه با گوشت در انواع خورشت یا گوشت چرخ کرده را تا حد ممکن قبل از طبخ جدا کنید.
پوست مرغ را قبل از طبخ به طور کامل جدا کنید.

افزایش مصرف حبوبات، سبزیجات و میوه ها
سعی کنید توزیع میوه را هم به عنوان یکی از مواد غذایی نذری در طی مراسم ها در نظر بگیرید.
از حبوبات و سبزیجات بیشتری در داخل غذاها استفاده کنید.
با توجه به نقش مهم و مؤثر سبزیجات در پیشگیری از بیماری های قلب و عروق، سرطان و بیماری های گوارشی، غذاهای مختلف حاوی سبزیجات مثل لوبیاپلو، باقلاپلو، شویدپلو، عدس پلو، استامبولی و ... به منظور افزایش مصرف انواع سبزی و حبوبات توصیه می شوند.
درصورت استفاده از حبوبات در غذا، قبل از طبخ آن ها را به مدت حداقل 4 ساعت در آب بخیسانید و پس از دور ریختن آب باقیمانده، حبوبات را به غذا اضافه نمایید.
در صورت استفاده از حبوبات و مواد اولیه ی که امکان وجود سنگ در آن ها است، آن ها را به دقت تمیز نمایید.
سبزی خوردن مصرفی را با دقت بشویید، انگل زدایی و ضدعفونی کنید.
سبزیجات را قبل از اضافه کردن به غذا و به ویژه تهیه سالاد به خوبی شسته و ضد عفونی نمایید.

روش صحیح سالم سازی سبزیجات
آبیاری سبزیجات با آب های آلوده و تماس سبزیجات با خاک آلوده به فاضلاب های انسانی و حیوانی، باعث شده که معمولاً این محصولات، دارای انواع میکروب ها و انگل های خطرناک باشند؛ بنابراین آگاهی از روش صحیح شستن و ضد عفونی سبزیجات اهمیت به سزایی در سلامتی مصر ف کنندگان دارد.
در صورت توزیع سبزی و سالاد رعایت مراحل چهارگانه سالم سازی الزامی است:
１) ابتدا باید سبزیجات خریداری شده را خوب تمیز کرده و سبزیجات پلاسیده جدا شود.
２) سبزیجات را با آب سرد شستشو داده تا گل و لای و مواد اضافی آنها از بین برود. البته اگر شستشو با فشار آب انجام شود، سبزیجات بهتر تمیز می شوند.
３) برای از بین بردن تخم انگل ها باید یک ظرف مناسب را از آب پر کرد. برای هر لیتر آب ۳ تا ۵ قطره مایع ظرفشویی به ظرف اضافه نمایید، سپس با دست مخلوط کرده و سبزیجات را در ظرف ریخت، به نحوی که تمام سبزیجات در کف حاصل از مایع ظرفشویی قرار گیرد. بعد از ۵ دقیقه سبزیجات را از بالای ظرف بردارید چون تخم انگل ها سنگین است در ته ظرف قرار می گیرد (نباید ظرف حاوی سبزیجات را در آبکش برگردانید). سپس سبزیجات را با آب سرد کاملا آبکشی کنید.
４) برای از بین بردن میکروب ها، سبزیجات مرحله قبل را در مایع ضدعفون یکننده بریزید. برای این کار در یک ظرف محتوی ۱۱ لیتر آب، یک قاشق چایخوری پرکلرین (پودر کلر) بریزید و پس از حل شدن پرکلرین، سبزیجات را به مدت ۵ دقیقه در آن ظرف قرار دهید.
５) پس از ضدعفونی کردن (مدت ۵ دقیقه)، سبزیجات را با آب سالم به خوبی بشویید.

توصیه های بهداشتی مرتبط با سبزیجات و میوه ها
برای شستشوی میوه ها و سبزیجاتی نظیر هویج و سیب زمینی که در زیر زمین رشد می کنند، باید خاک روی آنها به دقت تمیز گردد. در رابطه با کاهو توصیه می گردد برگ های کاهو ابتدا جدا شده و سپس شستشوی مناسب انجام شود. حرارت، نور، هوا و آب باعث تخریب مواد مغذی موجود در سبزیجات و میوه ها می گردند. بیشتر سبزیجات برای حفظ ارزش غذایی خود، به محیط سرد نیاز دارند، بنابراین توصیه می شود سبزیجات در یخچال نگهداری شوند. سبزیجات و میوه ها باید خیلی خوب شسته شوند تا علاوه بر از بین رفتن آلودگی های میکروبی و انگلی، مواد ضدعفونی کننده احتمالی موجود روی آنها نیز شسته شود.

و طهر بیتی للطائفین و القائمین و الرکع السجود
( سوره حج- آیه 26 )
بر لزوم پاکیزگی محیط زیست و بویژه مساجد نگاه خاصی داشته و یکی از شروط صحت نماز را اقامه آن در محلی پاکیزه و دور از نجاسات می داند.
 

- واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان فومن -